Xem mã nguồn của Âm thanh

'''Âm thanh''' là những rung động phát ra thành tiếng lan truyền trong môi trường xung quanh tác động lên tai người và động vật, làm cho con người hay động vật cảm nhận được những tiếng động đó. 

==Nguồn âm==
Âm thanh hay Tiếng phát sinh từ nhiều nguồn 
# [[Tiếng Người]]. Tiếng người nói, ca hát, hò hét
# [[Tiếng Súc Vật ]]. Tiếng chó sủa, tiếng Chim hót 
# [[Tiếng Động]]. Tiếng hai vật thể va chạm nhau
# [[Tiếng Nhạc Cụ ]]. Tiếng Trống, tiếng Đàn, tiếng sáo... song âm thanh của nhạc cụ nghe êm dịu tai vì tín hiệu âm thanh là các sóng hài hòa.

==Tính chất âm thanh==
* Âm thanh phát sinh từ nhiều nguồn hay khi có hai vật va chạm nhau
*  Âm thanh không tồn tại trong chân không. Chuông sẽ không kêu nếu nằm trong tủ chân không. 
* Âm thanh cần môi trường vật chất để lan truyện Lan truyền của âm thanh thay đổi theo Nhiệt độ và Áp suất của môi trường lan truyền.
* Âm thanh nghe được bằng tai người nằm trong dải tần nghe được <math>f = 20Hz - 20KHz.</math> .  Âm thanh trên 20KHz gọi là Siêu Âm. Âm thanh dưới 20Hz gọi là Hạ Âm.
* Âm thanh lan truyền dưới dạng Sóng ở vận tốc <math>v=\lambda f</math>.
* Khi sóng âm thanh lan truyền qua vật  sẽ tạo ra các phản ứng sóng sau [[Phản Xạ]], [[Khúc Xạ]], [[Tán Xạ]], [[Nhiễu Xạ]] cùng với các hiện tương âm thanh như Tiếng Vang, Tiếng dội, Mất tiếng, Tiếng đứt quãng

==Sóng âm thanh==
===Sóng sin===
Âm thanh di chuyển dưới dạng Sóng ở vận tốc Sóng âm thanh có tương quan với Bước sóng và Tần số sóng qua công thức toán sau
: <math>v = \lambda f = \frac{\lambda}{t}</math>
Với

Bước sóng (Đường dài giửa 2 đỉnh sóng)
: <math>\lambda = \frac{v}{f} = v t</math> 
Tần số sóng
: <math>f = \frac{v}{\lambda} = \frac{1}{t}</math> 
Thời gian sóng 
: <math>t = \frac{\lambda}{v} = \frac{1}{f}</math> 

===Phương trình và hàm số sóng Sin d'Alembert===

====Sóng Sin====
Mọi sóng đều thoả mãn một [[phương trình vi phân riêng phần]] gọi là [[phương trình sóng]]. Các phương trình sóng có thể có nhiều dạng, phụ thuộc vào môi trường truyền và kiểu lan truyền.

Dạng đơn giản nhất, dành cho sóng lan truyền theo phương ''x'', theo thời gian ''t'' và dao động sóng thay đổi trên biến ''y'':

:<math>\frac{1}{v^2}\frac{\partial^2 y}{\partial t^2}=\frac{\partial^2 y}{\partial x^2}.</math>

Ở đây, ''v'' là [[vận tốc]] lan truyền sóng. [[Hàm sóng]] tổng quát thoả mãn [[phương trình]] trên, giải bởi [[Jean le Rond d'Alembert|d'Alembert]], là:

:<math>y(x,t)=F(x-vt)+E(x+vt)</math>

====Sóng sin dừng====
Trong một môi trường đồng nhất và đẳng hướng, [[Joseph Fourier]] đã tìm thấy là mọi [[hàm sóng]] sẽ có dạng tổng quát sau:

:<math>y(x,t)=F(x-vt)+E(x+vt)</math>

có thể được miêu tả như là sự chồng nhau của nhiều [[dao động điều hòa đơn giản|sóng điều hoà]]
:<math>y(x,t)=A(x,t) \cos (\omega t - kx + \varphi),\,</math>

Ở đây 
:''A''(''x'', ''t'') là [[biên độ]] của sóng điều hòa, ω là [[tần số góc]], 
:''k'' là [[số sóng]] 
:φ là [[pha sóng|pha ban đầu]]. 

Nếu biên độ của sóng không phụ thuộc thời gian thì sóng gọi là [[sóng dừng]].
:<math>A(x,t) = A(x)</math>


Tần số góc liên hệ với [[tần số]] qua:
:<math>\omega = 2\pi f</math>
Còn số sóng liên hệ với [[vận tốc]] lan truyền ''v'' của sóng qua:
:<math>v=\frac{\omega}{k}= \lambda f,</math>
Ở đây λ là [[bước sóng]]  ''f'' là tần số. Tần số ''f'' liên hệ với [[chu kỳ]] ''T'' qua:
:<math>f=\frac{1}{T}</math>
 
Mọi sóng điều hoà đều có thể đặc trưng bởi biên độ, tần số, vận tốc và pha. Ngoài ra, sóng có thể được mô tả theo phương dao động.

===Tuning Fork===
Sóng [[âm thanh]] thuộc loại [[Sóng dọc]] | [] | [] lan truyền  trong không khí dưới dạng các cột không khí thưa và nhặt  . 

===Cộng dây  thẳng===
Khi
:[[Image:Standing waves on a string.gif|250px|Vibration, [[standing wave]]s in a string. The [[fundamental frequency|fundamental]] and the first 5 [[overtone]]s in the [[Harmonic series (music)|harmonic series]].]]

Phương trình sóng âm
:<math>\frac{\partial^2 y}{\partial x^2}=\frac{\mu}{T}\frac{\partial^2 y}{\partial t^2}.</math>
Vận tốc sóng âm
:<math>v= \omega = \sqrt{T\over\mu},</math>

===Ống thẳng===
Sóng [[âm thanh]] thuộc loại [[Sóng sin dừng]] 
:[[Tập_tin:Wave.png|200px]]
Có thể biểu diển bằng hàm số toán lượng giác 
:<math>f(t) = A sin \omega t</math>

===Tần số Âm thanh nghe được===
Âm thanh nghe được bằng tai người nằm trong dai tần nghe đựoc
: <math>f = 20Hz - 20KHz</math>

===Vận tốc Âm thanh trong môi trường vật chất===
Âm thanh cần môi trường vật chất để lan truyện . Lan truyền của âm thanh thay đổi theo Nhiệt độ và Áp suất của môi trường lan truyền.

====Âm thanh và vật chất khí====
Ở Nhiệt độ và Áp suất tiêu chuẩn, vận tốc lan truyền của âm thanh trong không khí là  343 m/s.

Âm thanh nghe được
:<math>v = \lambda f = \lambda \times 20Hz-20KHz = 343m/s</math>
:<math>\lambda = \frac{343m/s}{20Hz-20KHz}</math>

====Âm thanh và vật chất rắn====
====Âm thanh và vật chất lỏng====

===Phản ứng sóng âm thanh===
====Phản Xạ====
Sóng bị vật cản trên đưong di chuyển phản hồi trở về
: [[T%E1%BA%ADp_tin:Ray_Diagram_2.PNG]]  
====Khúc Xạ====
Sóng bị lệch khi di chuyển qua vật cản'
: [[Tập_tin:Ray_Diagram.PNG]]

==== Khuếch xạ====
Sóng lan truyền qua khe hẹp tạo Sóng khuếch xạ
:[[Tập_tin:Two-Slit_Diffraction.png|200px]]

====Nhiễu Xạ====
Sóng cùng chiều hay khác chiều di chuyển hướng vào nhau giao thoa với nhau cho ra Nhiễu Sóng Cộng hay Nhiễu Sóng Trừ'' <br> Tạo ra các hiện tương âm thanh như Tiếng Vang, Tiếng dội, Mất tiếng, Tiếng đứt quãng

==Ứng dụng âm thanh==
===Âm nhac===
* [[/Âm thanh nổi/]]
* [[/Tiếng dội/]]
===Âm thanh điện tử===
* [[/Loa/]]
* [[/Micro^/]]

[[Thể loại:Vật lý]]